Łoknica

Historia miejscowości

2014-03-21 00:01

„Niewiele wsi w tej okolicy może pochwalić się w miarę dokładną datą założenia. Należy do nich Łoknica. Założono ją pomiędzy 1566 a 1569 roku w ramach leśnictwa bielskiego. Założył ją leśniczy Wielkiego Księstwa Litewskiego Hrehory Wojłowicz. Wcześniej rozciągał się tutaj las. W dziesięć lat później Łoknica liczyła już 24 włók uprawnej ziemi. W następnych latach w nieznanych bliżej okolicznościach Łoknica przeszła na własność prywatną. Zapewne została wykupiona przez Jana - wojskiego bielskiego, który jednocześnie przyjął nazwisko Łoknicki herbu Nieczuja. Według spisu podatkowego z 1580 roku dobra Łoknica i Miększe należące do wojskiego bielskiego liczyły 12 i pół włóki zamieszkałych przez chłopów. Istniał tu zakład kowalski oraz młyn. Były to więc wyróżniające się dobra w okolicy. Również ród Łoknickich herbu Nieczuja nie był typowym rodem drobnoszlacheckim z ziemi bielskiej. Synem wyżej wymienionego Jana Łoknickiego i jego żony Jasieńskiej był między innymi Marian Łoknicki – sekretarz króla Stefana Batorego i Zygmunta III. Jego brat Jan był dworzaninem Batorego. Obaj uczestniczyli w wojnach z Moskwą. Marian Łoknicki został mianowany kasztelanem podlaskim, lecz nie zdołał objąć urzędu.

Z rodu Łoknickich pochodził również Stanisław Aleksander, wojski brzeski, podleśniczy bielski. Żył w pierwszej połowie XVII wieku. W Rzeczpospolitej znanych było jeszcze kilku innych Łoknickich. Łokniccy zachowali zapewne dział ziemi w tej wsi jeszcze przynajmniej do końca XVII wieku. Obok nich wymienia się też innych dziedziców. Na przykład w 1675 roku jako dziedzica wymienia się Andrzeja Ciechanowieckiego z Ciechanowca herbu Trzaska. (Dobra Łoknica tworzyły wraz z Miękiszem wspólny majątek ziemski). Następnie dobra Łoknica-Miękisze należały do rodziny Pociejów to właśnie od nich w 1693 roku kupił je Aleksander Kampowski stolnik brzesko-litewski. Kolejne bliższe dane o Łoknicy pochodzą dopiero z końca XIX wieku. W tym czasie dziedzicem dóbr Łoknica była rodzina Łyszczyńskich. Ich majątek liczył 220 dziesięcin, natomiast uwłaszczeni włościanie z Łoknicy posiadali 196 dziesięcin gruntu. Na przełomie XIX i XX wieku dobra Łyszczyńskich zostały rozparcelowane, brak o nich danych po 1918 roku.

W okresie międzywojennym w Łoknicy istniały aż dwa młyny. Na ówczesnych mapach można zauważyć osadę młyńską na północny-wschód od wsi, nad rzeką. Młyny należały do K. Dudzicza i J. Marona. W 1921 roku w Łoknicy było 35 domów i 201 mieszkańców. Przeważała ludność białoruska. Wśród mieszkańców 194 osoby podało wiarę prawosławną i tylko 7 katolicką. Jednak aż 143 podało narodowość polską, a tylko 58 białoruską.

Po wojnie na zachód od zabudowań wsi powstała nowa osada Kolonia Pietuchówka. Do 1952 roku Łoknica stanowiła część gminy Bielsk, następnie została włączona do gminy Pasynki (1952-1954) i potem do gromady Pasynki.”

(Fragment opracowania: „Historia Gminy Bielsk Podlaski” – Leszek Zugaj, AVALON, Lublin 2008)

Wieś Łoknica

Świetlica wiejska we wsi Łoknica. Fot. Urząd Gminy Bielsk Podlaski, 2014 rok.

SAMORZĄD

„Sołectwo jest jednostką pomocniczą Gminy Bielsk Podlaski. Organem stanowiącym (uchwałodawczym) sołectwa jest zebranie wiejskie grupujące wszystkich stałych pełnoletnich mieszkańców sołectwa. Organem wykonawczym sołectwa jest sołtys wspomagany przez radę sołecką składającą się z 3 członków. Kadencja sołtysa i rady sołeckiej trwa 4 lata.

Dla prawomocności wyborów przeprowadzanych na zebraniu wiejskim wymagana jest obecność co najmniej 15% mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.”

(Wyciąg ze Statutu Sołectwa Łoknica)

Poniżej przypominamy, jaki był skład samorządu wiejskiego oraz kto reprezentował miejscowość ŁOKNICA w Radzie Gminy Bielsk Podlaski od 1990 roku:

I Kadencja 1990-1994 (od 27 maja 1990 r.)

Radny:

Jan Kowalczuk

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 93 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 11 osób, tj. 10%.

Zebranie odbyło się dnia 7 grudnia 1990 roku.

Sołtys:

Maria Biesiada

Rada Sołecka:

1. Biesiada Maria

2. Ignatiuk Aleksy

3. Kowalczuk Jan

4. Prokopiuk Aleksander

5. Sacharczuk Anatol

II Kadencja 1994-1998 (od 19 czerwca 1994 r.)

Radny:

Jan Siergiejuk

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 89 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 18 osób, tj. 20%.

Zebranie odbyło się dnia 17 listopada 1994 roku.

Sołtys:

Maria Biesiada

Rada Sołecka:

1. Ignaciuk Aleksy

2. Kowalczuk Jan

3. Prokopiuk Jerzy

4. Sacharczuk Anatol

III Kadencja 1998-2002 (od 11 października 1998 r.)

Radny:

Jan Siergiejuk i Paweł Łozowik

(w latach 1998-2002 w okręgu wyborczym Nr 9 obejmującym wsie: Biała, Kotły, Łoknica, Ogrodniki, Orlanka, Pasynki, Saki - wybieranych było 2 radnych)

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 89 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 16 osób, tj. 17,9%.

Zebranie odbyło się dnia 1 lutego 1999 roku.

Sołtys:

Maria Biesiada

Rada Sołecka:

1. Sacharczuk Anatol

2. Dudicz Mirosława

3. Martyniuk Wiktor

4. Michalczuk Grzegorz

IV Kadencja 2002-2006 (od 27 października 2002 r.)

Radny:

Jan Kowalczuk

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 74 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 11 osób, tj. 14%.

Zebranie odbyło się dnia 26 lutego 2003 roku.

Sołtys:

Maria Biesiada

Rada Sołecka:

1. Sacharczuk Anatol

2. Michalczuk Grzegorz

3. Siergiejuk Jan

V Kadencja 2006-2010 (od 12 listopada 2006 r.)

Radny:

Maria Biesiada

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 69 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 19 osób, tj. 27,5%.

Zebranie odbyło się dnia 23 lutego 2007 roku.

Sołtys:

Maria Biesiada

Rada Sołecka:

1. Owsiejczuk Jerzy

2. Siergiejuk Jan

3. Sacharczuk Maria

Radna i jednocześnie sołtys -
Pani Maria Biesiada (trzecia z lewej) podczas ostatniej
sesji Rady Gminy V kadencji

(29.10.2010 r.)

VI Kadencja 2010-2014 (od 21 listopada 2010 r.)

Radny:

Andrzej Tyniewicki

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 58 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 24 osób, tj. 41,37%.

Zebranie odbyło się dnia 01 marca 2011 roku.

Sołtys:

Janusz Kowalczuk

Rada Sołecka:

1. Bilkiewicz Ewa

2. Pawluczuk Aleksy

3. Sacharczuk Maria

Radny Rady Gminy -
Pan Andrzej Tyniewicki (pierwszy z prawej)
podczas sesji Rady Gminy VI kadencji

(05.02.2014 r.)

MŁYN WODNY W ŁOKNICY

Jeszcze w stosunkowo nieodległej przeszłości jednym z bardziej charakterystycznych elementów wiejskiego krajobrazu wsi podlaskiej były wiatraki. Tą samą funkcję jak wiatraki, pełniły również młyny wodne. Wymagały one jednak usytuowania nad ciekami wodnymi, co znacznie ograniczyło powszechność ich występowania w stosunku do wiatraków. Do ciekawszych, zachowanych do dziś, należą trzy obiekty, a mianowicie w Kożynie, Łoknicy i Orli. Leżący na skraju wsi młyn wodny w Łoknicy powstał około 1910 roku. W latach pięćdziesiątych zrezygnowano w nim z napędu wodnego i wstawiono silnik spalinowy, a ten z kolei zastąpiono w latach siedemdziesiątych elektrycznym. Młyn wodny funkcjonował do lat dziewięćdziesiątych, a sporadycznie uruchamiany był również w okresie późniejszym.

Młyn w Łoknicy. Autor: Teodeo, 2013 rok

PIĘKNO PRZYDROŻNYCH KRZYŻY

Bardzo ważnym elementem kulturowo-duchowego krajobrazu są przydrożne krzyże. Tradycja stawiania drewnianych krzyży jest bardzo stara. Współcześnie można jeszcze natrafić na obiekty z XIX wieku. Krzyże miały przede wszystkim upamiętniać ważne wydarzenia w życiu wioskowej społeczności, chronić budynki fundatorów przed pożarem, zapewnić boże błogosławieństwo rodzinie fundatora. Krzyże ustawiano w miejscach, które uznawano za szczególne, zazwyczaj na skraju wsi, skąd miały chronić całą osadę. Tradycja stawiania krzyży jest nadal żywa, choć zazwyczaj nie wykonuje się już ich z drewna lecz ze stali. W książce o. Grzegorza Sosny i Doroteusza Fionika „Pasynki i okolice” poświęcony został osobny rozdział tym świętościom stojącym na terenie parafii. We wsi Łoknica znajdują się następujące krzyże przydrożne:

„Krzyż drewniany usytuowany przy skrzyżowaniu drogi Łoknica — Ogrodniki i Pasynki — Szczyty; czteroramienny, zwieńczony krzyżem metalowym kowalskiej roboty. Wystawiła go społeczność wiejska w XIX w. Z powodu upływu czasu nad powierzchnią ziemi zachowała się tylko górna część krzyża o wysokości ok. 1,5 m.
Krzyż z lastryko usytuowany przy skrzyżowaniu ulicy wiejskiej z drogą Szczyty — Pasynki; ufundowany w 1989 r. przez mieszkańców wsi Łoknica; przy krzyżu następuje pożegnanie zmarłego z mieszkańcami wsi. Treść inskrypcji: Спаси и сохрaни Господи жителей деревни Локница. 1989 г.
Krzyż kamienny zwieńczony żelaznym krzyżem, usytuowany na rozdrożu ulicy wiejskiej i drogi prowadzącej do brodu na rzece Łoknicy, obok budynku nieczynnej szkoły. Wzniesiony w 1913 r. Fundatorem był Iwan Michalczuk z Łoknicy, wykonawcami zaś jego bracia – kamieniarz Tit Michalczuk i kowal Kuźma Michalczuk. Treść inskrypcji: Сей крест сооружен р. б. Иваном Михальчуком. 10 сентября 1913 года. О здравiи Ивана, Агафiи и детей нашихъ и дом.... Do ogrodzenia krzyża przywiązany jest mały krzyż metalowy starej kowalskiej roboty (ok. 30 cm wysokości), prawdopodobnie jest on pozostałością po dawnym drewnianym krzyżu, który stał na miejscu opisanego kamiennego. Mógł to być krzyż choleryczny, o którym opowiadają mieszkańcy wsi.
Krzyż drewniany z przełomu XIX i XX w., usytuowany za mostem na rzece Łoknica, nieopodal dawnego młyna wodnego i posiadłości dworskiej; treść inskrypcji nieznana, gdyż zachował się jedynie metrowej wysokości wierzchołek krzyża. Do lat 1939-1941 znajdowała się obok niego kapliczka słupowa z figurą świętego wys. 70 cm. Kapliczka należała zapewne do rezydencji dworskiej w Łoknicy, której właścicielami od XVII w. byli rzymscy katolicy. Figura została zniszczona przez żołnierzy radzieckich.
Krzyż z lastryko usytuowany na skrzyżowaniu dróg polnych, obok wyżej opisanego drewnianego. Ufundowany w 1995 r. przez rodzinę Kowalczuków. Treść inskrypcji: Спаси Господи дер. Локницу. Сей крест сооружен симя Ковальчуков.”