Krzywa

„Początkowo miejscowość nosiła nazwę Krzywiatycze. Oznaczała ona grupę ludzi mieszkających nad rzeka o nazwie Krzywa. Może tez to być nazwa patronacka od nazwy osobowej Krywiata. Krzywa stanowiła część dóbr rządowych. W 1574 roku przy wsi było położonych 11 morgów wyjątkowo nieurodzajnej ziemi. Z każdej płacono 1 i ½ grosza litewskiego czynszu, przy czym, według niepewnych danych, grunt ten był wówczas opustoszały. W 1575 roku mieszkańcem był Chwiedek Osipowicz, którego z powodu wielkiego ubóstwa zwolniono wówczas z czynszu i wszystkich pozostałych powinności. Przy wsi 11 mórg gruntu pozostawało pustych, również w następnym roku.

W 1576 roku Krzywa była siedzibą jednego z wójtów przy folwarku Hołody. Obejmowała 40 włók słabej ziemi, przy czym 4 włóki były na prawie osadnym i płacono z nich po 68 gr lit. (łącznie 4 kopy 32 gr lit). Prawdopodobnie pozostałe 36 włók uprawiali chłopi ciągli, płacący z każdej jedynie po 13 gr lit (razem 7 kop 48 gr lit). Ponadto oddawano do folwarku po beczce owsa z włóki (6 kop 40 gr lit), natomiast ze względu na wylanie wód stawu pod wsią Użyki zwolniono wieś z oddawania siana. Młynowe miało wysokość 6 gr lit z włóki. W 1602 Krzywa wraz z innymi wsiami starostwa ucierpiała z powodu rabunków żołnierskich.

W 1698 roku dzierżawcą części wsi był Jakub Gilbaszewski. Pozwał on do sądu referendarskiego wymienionych imiennie poddanych: Prokopa Tylmanowicza zwanego Pyszką, Buja, Lewoca, Nestoruka oraz innych mieszkańców wsi oskarżając ich o podpalenie stodoły ze zbożem i obory z dobytkiem i końmi. Sąd wójtowski hołowieski i pisarz sądowy Aleksander Harowicz również został pozwany „o niedopuszczenie do apelacji założonej przez posesora sekretu sądu wójtowskiego i niewydajnie tegoż dekretu z inkwizycjami”. Przypuszczać można, że w tym wypadku podpalenie było zemstą chłopów za nieznaną zbrodnię popełnioną przez szlachcica lub jego sługi. Sąd skazał pozwanych na kary grzywny, zamknięcia w wieży i chłostę za ubliżanie dzierżawcy i jego małżonce „tak przed ludźmi niższego stanu jak i podczas sądów”. Chłopi mieli się oczyścić z zarzutu podpalenia poprzez złożenie przysięgi. Wyjątkowo dotkliwą karę nałożono na Prokopa Tylmanowicza – za to, że złorzeczył szlachcicowi zamiast ratować jego dobytek został zasądzony na 100 zł kary. Jednocześnie sąd wydał chłopom glejt ochronny, który miał ich bronić przed odwetem ze strony Gilbaszewskiego.

W XVIII wieku była to wieś królewska następnie rządowa. W 1900 roku wieś zanotowano pod nazwą Krywa. Należała do gminy Pasynki i obejmowała 1 061 dziesięcin gruntu. W 1921 roku w miejscowości były 104 domy, w tym 36 opuszczonych. Liczyła zaledwie 316 mieszkańców 78 narodowości polskiej i 238 – białoruskiej. Prawosławie wyznawało 302 osoby, a katolicyzm – 14 osób.

Miejscowość Krzywa jest symbolem chaotycznych zmian administracyjnych w XX wieku. Krzywa w latach 1934-1952 należała do gminy Orla. Następnie miejscowość ta znalazła się w gminie Pasynki (1952-1954). Od 1954 roku Krzywa weszła w skład gromady Szczyty Dzięciołowo. Gromadę tę zniesiono z końcem 1958 roku i Krzywa znalazła się w gromadzie Orla. Już rok później Krzywa, zapewne na prośby mieszkańców, została przesunięta do gromady Parcewo (1 stycznia 1960). W tym samym czasie przeniesiono siedzibę władz gromadzkich z Parcewo do Hołod i Krzywa odtąd należała do gromady Hołody. Nie był to koniec zmian dla mieszkańców Krzywej. Od dnia 1 stycznia 1969 roku zlikwidowano gromadę Hołody i weszła ona w skład gromady Orla. Mimo, że większość miejscowości ze zlikwidowanej gromady weszła w skład gromady Bielsk Podlaski. W 1973 roku utworzono gminy i tym razem Krzywą włączono do gminy Orla. Kolejne lata to czas funkcjonowania Krzywej w gminie Orla, lecz mieszkańcy nie byli zadowoleni z takiego rozwiązania. Nalegali na zmiany i rozporządzeniem Rady Ministrów z 19 grudnia 1995 roku „w sprawie zmiany granic, nazw oraz siedzib władz gminnych w niektórych województwach” miejscowość Krzywa została przyłączona do gminy Bielsk Podlaski. Miejscowość Krzywa być może jest rekordzistką w Polsce pod względem zmian administracyjnych. W ciągu XX wieku Krzywa aż 10 raz zmieniała przynależność do gmin lub gromad. W czasach PRL-u na południe od Krzywej po wojnie powstała spółdzielnia produkcyjna.”

(Fragment opracowania: „Historia Gminy Bielsk Podlaski” – Leszek Zugaj, AVALON, Lublin 2008)

Wieś Krzywa. ( Fot. Urząd Gminy Bielsk Podlaski, 2014 rok)

Świetlica wiejska we wsi Krzywa. (Fot. Urząd Gminy Bielsk Podlaski, 2014 rok)

Sołectwo jest jednostką pomocniczą Gminy Bielsk Podlaski. Organem stanowiącym (uchwałodawczym) sołectwa jest zebranie wiejskie grupujące wszystkich stałych pełnoletnich mieszkańców sołectwa. Organem wykonawczym sołectwa jest sołtys wspomagany przez radę sołecką. Kadencja sołtysa i rady sołeckiej trwa 4 lata.

Poniżej przypominamy, jaki był skład samorządu wiejskiego oraz kto reprezentował miejscowość KRZYWA w Radzie Gminy Bielsk Podlaski od 1998 roku:

Radny:

Maria Utkin

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 215 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 58 osób, tj. 26,9%.

Zebranie odbyło się dnia 01 lutego 1999 roku.

Sołtys:

Jan Jakimczuk

Rada Sołecka:

1.  Jakoniuk Anatol

2. Terechowicz Mikołaj

3. Rajecki Włodzimierz

4. Prokopiuk Anatol

Od dnia 29 stycznia 2001 r. sołtysem sołectwa Krzywa został Mikołaj Terechowicz.

Radny:

 Paweł Łozowik

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 192 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 58 osób, tj. 30,2%.

Zebranie odbyło się dnia 26 lutego 2003 roku.

Sołtys:

Mikołaj Terechowicz

Rada Sołecka:

1. Jakoniuk Anatol

2. Prokopiuk Anatol

3. Krawczuk Mikołaj

4. Prokopiuk Stefan

5. Lewczuk Bogdan

Radny:

Paweł Łozowik

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 184 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 71 osób, tj. 38,59%.

Zebranie odbyło się dnia 23 lutego 2007 roku.

Sołtys:

Jan Jakimczuk

Rada Sołecka:

1. Lewczuk Bogdan

2. Ignatiuk Mirosław

3. Utkin Maria

4. Krawczuk Mikołaj

5. Szaciłowska Maria

	Wiceprzewodniczący Rady Gminy - Pan Paweł Łozowik (pierwszy z prawej) podczas ostatniej sesji Rady Gminy V kadencji (29.10.2010 r.)
	Sołtys Sołectwa Krzywa - Pan Jan Jakimczuk  (drugi z prawej) podczas ostatniej sesji Rady Gminy V kadencji (29.10.2010 r.)
	Sołtys Sołectwa Krzywa (pierwszy z lewej) podczas uroczystości z okazji XX-lecia Samorządu Terytorialnego, 2010 rok   (fot. Urząd Gminy Bielsk Podlaski)

Radny:

 Paweł Łozowik

Wybory sołtysa i rady sołeckiej:

Na ogólną liczbę 168 uprawnionych do wyboru mieszkańców obecnych było 55 osób, tj. 32,74%.

Zebranie odbyło się dnia 15 lutego 2011 roku.

Sołtys:
Jan Jakimczuk

Rada Sołecka:

1. Lewczuk Bogdan

2. Utkin Maria

3. Jakoniuk Anatol

4. Ignatiuk Tamara

5. Kopytko Andrzej

Gmina położona jest na styku kultury białoruskiej, polskiej i ukraińskiej. Ta różnorodność przejawia się w folklorze, architekturze i wyznaniu religijnym zamieszkującej tu społeczności. Z tej ziemi wywodzi się urodzony 15 kwietnia 1923 roku w Krzywej artysta Anatol Krawczuk – członek Zrzeszenia Artystów Plastyków Amatorów. Malował od dzieciństwa, talent odziedziczył po ojcu. W 1940 roku był skierowany na kursy do Domu Twórczości w Białymstoku. Uczył się najpierw u Bobowicza, później u Mikołaja Czurabo, jednego z najbardziej znanych współczesnych malarzy białoruskich. W czasie kursów odbył podróż po muzeach Mińska. Otrzymał również propozycję podjęcia nauki w Instytucie Sztuk w Witebsku, jednak trudna sytuacja materialna nie pozwoliła na urzeczywistnienie planów. W czasie wojny trafił do Prus (okolice Braniewa) na roboty przymusowe, pracował w cegielni. Po wojnie trafił do Łunińca na Polesiu. Tam w 1947 r. ożenił się z Olgą Korbut. Jego rodzinę wywieziono na Ural, gdzie Anatol pracował przy wycince lasu. Dopiero w 1956 r. wrócił do rodzinnej miejscowości Krzywa na Podlasiu. Zbudował dom dla swej żony i czwórki dzieci, w którym mieszka do dziś. Jednak malarstwo pozostało życiową pasją Anatola Krawczuka. Tworzył bez przerwy. Powstało setki obrazów, większość to płótna olejne, których tematem jest najbliższe otoczenie – piękno krajobrazu i rodzinnej wsi. Nie ma domu w Krzywej, w którym nie wisiałby na ścianie obraz Krawczuka. Znany jest głównie jako malarz, ale swą wrażliwość na otaczający świat wyraża również w poezji. Mimo 90-ciu lat jest aktywnym twórcą, wciąż maluje, jakby każdego dnia próbował oddać jeszcze raz - być może ostatni - na nowo fragment ulicy, domu, czy drzew w ogrodzie – fragment Jego Małej Ojczyzny. I właśnie „Za wierność Ojcowiźnie” został odznaczony w 2013 roku polsko - białoruskim medalem. Jego twórczość wielokrotnie ukazywała się na wystawach i była doceniana przez szerokie grono odbiorców. W 2011 roku został nakręcony film „Krzywa. Moje miejsce na ziemi – moja mała ojczyzna” w reż. Romana Kondraciuka, który opowiada o życiu zwyczajnego – niezwyczajnego człowieka jakim jest Anatol Krawczuk.

(Fot. Zbiory prywatne)

(Wernisaż wystawy Anatola Krawczuka w Galerii Muzeum Białoruskiego w Hajnówce. Fot. W. i A. Tichoniuk)

PIĘKNO PRZYDROŻNYCH KRZYŻY

Bardzo ważnym elementem kulturowo-duchowego krajobrazu parafii szczytowskiej są przydrożne krzyże. Obok cerkwi są one widocznym świadectwem wiary jej mieszkańców, jednoczą ich w chwilach ważnych, radosnych i smutnych, chronią ich miejscowość. W Krzywej wartymi największej uwagi są  krzyże przydrożne, na skrzyżowaniu drogi do miejscowości Szczyty z ulicą wiejską. Najstarszy, drewniany, czteroramienny, niegdyś mierzył do dziesięciu metrów, obecnie około czterech. Podobnie jak szczytowski, należy do grona cholerycznych. Według przekazów, był wykonany z jednego kawałka sosny, w przeciągu doby, gdy w okolicach panowała epidemia. Kobiety powinny były wytkać kilka metrów płótna, aby owinąć ten krzyż. Po procesji dookoła wsi, wkopywano go na rozdrożu. Mimo braku napisów, krzyż można datować na połowę XIX stulecia. Obok niego stoi pomnik granitowy – dzieło lokalnego kamieniarza, z kutym krzyżem na wierzchołku. Obustronna inskrypcja głosi, że był wystawiony w 1883 r. staraniem mieszkańców wsi, na pamiątkę koronacji cara Aleksandra III. Warto zwrócić też uwagę na krzyże ustawione na obu krańcach wsi. Od strony lasu jest to krzyż z lastryko, od strony wschodniej zaś ponad stuletni krzyż drewniany, niegdyś rozgraniczający poletka.

(Fot. Urząd Gminy Bielsk Podlaski, 2014 rok)

●   Budowa wodociągu Łoknica – Krzywa:

• koszt inwestycji wyniósł 170.077,68 zł;
• zadanie wykonano w  1997 roku.

●   Wykonano remont świetlicy wiejskiej w 2006 roku.

●   Modernizacja oświetlenia ulicznego – 2010 rok.

●   Przebudowa drogi gminnej – ulica we wsi Krzywa:

• koszt inwestycji wyniósł 390.230,71 zł;
• zadanie wykonano w  2010 roku.

●   Przebudowa świetlicy wiejskiej we wsi Krzywa:

• koszt inwestycji wyniósł 171.385,93 zł (z czego 54.990 zł to środki pozyskane w ramach „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013);
• zadanie wykonano w  2012 roku.

●   Przebudowa drogi powiatowej we wsi Krzywa:

• przekazano Powiatowi Bielskiemu środki finansowe w kwocie 93.121,67 zł w 2013 roku na współfinansowanie zadania. 

Świetlica wiejska przed remontem	Świetlica wiejska po remontcie
Wnętrze świetlicy po remoncie

Bielsk Podlaski, marzec 2014 r.